Çene Kemiği Kırığı Nedir?
Çene kemiği kırığı (mandibula kırığı), alt çenenin (mandibula) kırılmasıdır. Çene kemiği kırıkları, yüz bölgesine doğrudan darbe, trafik kazaları, spor yaralanmaları veya düşme gibi travmalar sonucu meydana gelir. Çene kırıkları, ağız açma-kapama, çiğneme, konuşma ve yüz simetrisi üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Bu tür kırıklar, estetik kaygılarla birlikte fonksiyonel bozukluklara da yol açabilir.
Çene Kemiği Kırığının Belirtileri:
- Çiğneme veya konuşma zorluğu
- Çenede ağrı, şişlik, morarma
- Çene hareketlerinde kısıtlılık
- Diş hizalanmasında bozulma
- Yüzde şekil bozukluğu
Yönetmelik Kapsamında Çene Kemiği Kırığının Değerlendirilmesi
Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik çerçevesinde, çene kemiği kırığının maluliyet oranı belirlenirken dikkate alınan başlıca faktörler şunlardır:
1. Kırığın Yeri ve Ciddiyeti:
- Kırığın mandibulanın hangi bölümünde olduğu (örneğin, kondil, korpus, angulus) ve kırık parçalarının yer değiştirme durumu (dislokasyon) değerlendirilir.
- Kırığın iyileşme durumu, kaynama şekli, yanlış kaynama (malunion) veya kaynamama (nonunion) gibi komplikasyonlar göz önünde bulundurulur.
2. Fonksiyonel Etkiler:
- Kırık sonrası çiğneme, konuşma, ağız açma-kapama gibi fonksiyonların ne ölçüde etkilendiği değerlendirilir.
- Dişlerin hizalanmasında bozulma, temporomandibular eklem (çene eklemi) problemleri ve yüz simetrisinde bozulma gibi etkiler incelenir.
3. Komplikasyonlar:
- Sinir hasarı (özellikle mental sinir hasarı), kalıcı ağrı, yüz felci, çene hareketlerinde kısıtlılık veya ağız açma kapama zorlukları gibi komplikasyonlar değerlendirilir.
Maluliyet Oranlaması
Çene kemiği kırığı için maluliyet oranı, kırığın ciddiyetine, iyileşme sürecine ve kalıcı etkilerine bağlı olarak belirlenir:
- Minimal Fonksiyon ve Estetik Kaybı: Eğer kırık iyi iyileşmiş ve çiğneme veya konuşma fonksiyonlarında kalıcı bir kayıp veya ciddi bir deformite yoksa, maluliyet oranı düşük olabilir (%5 - %10).
- Orta Düzeyde Fonksiyon ve Estetik Kaybı: Eğer hastada çiğneme zorluğu, hafif çene eklemi problemleri, hafif şekil bozukluğu veya diş hizalanmasında hafif bozulma mevcutsa, oran orta düzeyde olabilir (%10 - %20).
- Ciddi Fonksiyon ve Estetik Kaybı: Eğer çene kırığı kalıcı çiğneme zorluklarına, ciddi çene eklemi problemlerine, yüz simetrisinde belirgin bozulmaya veya sinir hasarına yol açmışsa, maluliyet oranı daha yüksek olabilir (%20 - %40 veya daha fazla).
Değerlendirme Süreci
- Tıbbi İnceleme: Uzman hekim, çene kemiği kırığının ciddiyetini, tedavi sonrası iyileşme durumunu ve hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmek için röntgen, CT veya MRI gibi görüntüleme yöntemleri ve klinik muayene yapar.
- Engellilik Sağlık Kurulu: Kurul, hastanın fonksiyonel kayıplarını, günlük yaşam aktivitelerine etkisini ve estetik görünümdeki değişiklikleri dikkate alarak, yönetmelik doğrultusunda maluliyet oranını belirler.
- Raporlama: Değerlendirme sonucunda belirlenen maluliyet oranı raporlanır ve bu rapor, sürekli veya süreli olarak düzenlenir ve Sağlık Bakanlığı sistemine kaydedilir.
Not:
Bu oranlar genel bir kılavuz sunar ve her hasta özelinde durum farklılık gösterebilir. Çene kemiği kırığı gibi ciddi yaralanmalar, her bireyde farklı etkiler yaratabileceğinden, her vaka bireysel olarak değerlendirilmelidir. Kesin oranlar, Engellilik Sağlık Kurulu'nun detaylı değerlendirmesi sonucunda belirlenir.
